حق تعالی

تنها حقیقتی که هستی عالم و آدم را فرا گرفته است و بی هر رنگ و رویی در هر ذره چهره می گشاید، جناب حضرت حق- تبارک و تعالی- است که کسی را یارای انکار آن نیست و پیش از هر انکاری اثبات آن تحقق دارد و کسی را توان تخلیهٔ خویش از آن جناب نمی باشد. حق، اثبات نمی خواهد؛ هرگونه سخن از اثبات حضرت حق ترنم کوتاه اندیشه و نوای بم عارفانهٔ دل می باشد؛ زیرا بداهت آن مجال هر گونه اثبات را از دل و دلیل ربوده است.

مست بیقرار

آرام قدم بردار

مرغ باغ ملکوت

اعتماد

ازکتاب آزادی دربند6

در استنباط حکم دین و دادن فتوا باید به این اصل اجتماعى توجه داشت. متأسفانه گاه در برخى فتاوا مشاهده مى‏شود برخى از فقیهان بدون هیچ دلیل شرعى امورى مانند سیزده‏بدر و چهارشنبه سورى را حرام مى‏دانند یا مى‏گویند مستحب است در عروسى به جاى کف زدن صلوات فرستاد و سوت، کف زدن و موسیقى و آواز در عروسى را به صورت مطلق حرام مى‏شمرند.

در اوایل انقلاب، بعضى از دولت‏مردان مذهبى با سنت‏هاى مردم درگیر مى‏شدند. برخى از آنان عید نوروز را بد مى‏دانستند و مانع جشن و شادى مردم در چهارشنبه‏سورى مى‏گشتند. این کار آن‏ها باعث مافیایى شدن چنین جشن‏هایى مى‏شد. بعد از آن ترقه‏هایى به بازار آمد که غیر استاندارد بود و باعث خسارت مى‏شد. دولت‏مردان کم‏کم متوجه شدند نمى‏شود با مردم مقابله کرد و آنان را در این کار آزاد گذاشتند و کارى با مردم نداشتند. امروزه رادیوها و شبکه‏هاى تلویزیونى همان سنت‏ها را تبلیغ مى‏کنند. این سنت در ابتدا «به شرط لا» بود، بعد «لا به شرط» شد و در پایان «به شرط شى‏ء» گردید. این آزادى و نه این سنت باعث رونق انقلاب است و انقلاب با آن مشکلى ندارد. آن‏چه در چهارشنبه سورى مهم است این است که دولت بتواند زمینه‏هاى آسیب آن را از میان بردارد و این مراسم را با فرهنگ سازى و بستر سازى مناسب براى مردم امن نماید و امکانات و مکانى خاص براى آنان فراهم سازد نه این‏که برخى را چون زنبورهاى بدون لانه به درون شهر فرستد تا موجب آزار همگان فراهم آید. برخى مى‏خواهند آتش بازى کنند و خوش باشند و این کار به خودى خود اشکالى ندارد، بلکه باید مراقب بود در کنار این مراسم گناهى صورت نگیرد و موجبات آزار کسى فراهم نشود وگرنه پرهیز بزرگى از این کارها موجب حرمت آن کار نمى‏شود. اگر مردم بدانند عیبى در مراسمى که دارند نیست چندان بر انجام آن تحریک نمى‏شوند. متأسفانه جامعه به گونه‏اى شده است که گویا به‏ویژه جوانان منتظرند حرامى را از زبان بزرگان و منعى را بر زبان کارگزاران دولتى بشنوند تا مخالف آن عمل کنند.

همان‏گونه که در پیش اشاره شد راه اصلاح سنت‏ها منع آن از بیرون نیست و اگر بخواهیم از بیرون گروه، آن هم با زد و بند، زندان و کتک سنتى را ریشه کن کنیم، نتیجه‏اى جز مخفى شدن سنت نمى‏دهد که آن هم ضرر دارد و از بین نمى‏رود و روزى با تمام فسادهایى که از زیرزمینى شدن به دست آورده است، ظاهر مى‏شود و مستکبر را مى‏کوبد. سنت‏ها را تنها از درون سنت‏هاست که مى‏شود اصلاح کرد و تنها همین روش است که در اصلاح سنت‏ها مفید مى‏افتد.

ازکتاب آزادی دربند 5

در جامعه نیز به همین صورت است. براى نمونه، اگر مردم دوست دارند در یک روز از سال آتش‏ بازى کنند، تمام بچه ‏ها نیز به آن علاقه دارند و همه‏ى ملت نیز خواهان انجام این آداب و رسوم هستند مگر پیرانى چند که روحیه‏ى ویژه ‏اى دارند و چنین سنت‏هایى را خوش ندارند، نمى‏توان مانع برگزارى آن شد؛ اما مى‏توان از این سنت دیرینه استفاده ‏هاى علمى زیادى نمود؛ زیرا از همین طریق مى‏توان شیوه‏ى مهار آتش را به کودکان آموخت. نباید براى مهار آتش این پدیده را از ذهن انسان‏ها دور کرد؛ بلکه باید آنان را از نزدیک با آتش آشنا نمود نه مثل بسیارى از مُسکّن‏ها که براى درمان درد نیست، بلکه براى فراموشى درد است؛ زیرا این شیوه ‏ى درمان نه تنها سودمند نیست بلکه زیانى جبران ‏ناپذیر در بر دارد. بنابراین باید درد را دید و درمان نمود. بسیارى از مسایلى که مى‏ شود آن را شکافت و علمى نمود؛ مثل عفونت و جراحت دملى که در بدن هست و مى‏شود آن را سوزاند و عفونت را خارج نمود و بدن را سلامتى بخشید؛ نه این‏که گوشت را با چاقو پاره ‏پاره کرد و دمل را بدتر ساخت و باعث درهم آمیختگى گوشت و خون و عفونت گردید. همین شیوه را در بسیارى از سنت‏ها باید عملى کرد.

اگر کسى قصد اصلاح گروه یا چیزى را دارد و یا قصد خرابى آن را در سر مى ‏پروراند باید از درون آن گروه وارد عمل شد. بهترین روش براى اصلاح یا تخریب هر چیزى همین است. از همین روست که منافق مى‏تواند بیش‏ترین ضربه را به گروه مخالف وارد سازد. اگر کسى قصد اصلاح و سالم سازى دارد، باید به درون گروه رخنه کند؛ براى نمونه، اگر کسى مى‏خواهد فرزندان و کودکانى را تربیت کند باید با لحن و اخلاق کودکانه با آن‏ها برخورد داشته باشد و خود را با فرزندان خویش هم‏تراز و هم‏ اندازه کند تا کودک بتواند آن بزرگ‏سال را از خود بداند و فرمان‏بردار و مطیع او شود. با این روش هم بازى مى‏کند و هم شیطنت را از کودک دور مى‏سازد؛ ولى اگر از این روش استفاده نشود، کار قلدرانه و استکبارى مى‏شود؛ همان‏طور که بیش‏تر پدران خانه به همین صورت با کودکان رفتار مى‏کنند.

مسایل اجتماعى به این صورت است که سامان مى‏گیرد. اگر انسان از گروهى انتقاد دارد، نباید آن را بازگو نماید؛ مگر این‏که

خود را طرفدار آن گروه بداند و آن گروه نیز این شخص را حامى و یاور خود به حساب آورد. بعد از حمایت‏هاى مختلف است که مى‏توان به آن گروه اشکال و ایراد گرفت، آن هم به صورت کنایه و غیر مستقیم.

ازکتاب آزادی دربند4

دین اسلام با سنت‏هاى مردمى سازش دارد. پیامبر اکرم صلى ‏الله ‏علیه ‏و‏آله نیز حاضر نبود با آداب ریشه‏ دار مردم درگیر شود و تنها بر ترک آداب و رسومى امر مى‏شد که به دستور حضرت حق بر ترک آن وحى نازل مى ‏گردید، آن هم به تدریج. وقتى پیامبر اکرم صلى ‏الله ‏علیه‏ و‏آله خواهان آن نبود که با سنت‏ها مخالفت کند، چگونه این انقلاب مى‏ تواند با سنت‏ها مخالفت کند. این سنت‏ها با اصل دین تضاد ندارد. اصل دین فقرزدایى و مداراست که باید در مردم رعایت شود و مردم نمى‏ توانند دینى که بالاتر از آن را از آنان مى ‏خواهد بپذیرند. دینى که به این صورت تعریف شده، دینى اجتماعى است و نه دین فقهى. دین اجتماعى اسلام با هیچ سنتى دوگانگى ندارد.

همان‏گونه که باید احساس کودکى که آتش را دوست دارد و به بازى با آتش نیاز دارد و مى‏خواهد این پدیده را با چشم ببیند و آن را با پوست دست خود لمس کند درک نمود و مانع آتش روشن کردن او در خانه نشد، بلکه باید در حیاط منزل یا زمینى کوچک براى او آتش روشن کرد و او را به صورت محدود و کنترل شده با آتش آشنا نمود و به او گفت فقط در این محدوده حق روشن کردن آتش را دارد و آتش این ویژگى ‏ها را دارد و باید به این صورت آن را مهار کرد، در این صورت مانع شیطنت و پنهان‏ کارى کودک شده و از آتش ‏سوزى ‏هایى که از شیطنت کودکان به وجود مى ‏آید جلوگیرى مى ‏شود و از طرفى کودک، با پدیده‏ اى که در جهان وجود دارد آشنا شده و توان استفاده از آن را تا حد معمول فرا مى ‏گیرد.

اما اگر برعکس، مانع کودک شوند و با ضرب و جرح، کبریت را از او گرفتند، کودک جزو افراد پنهان ‏کار مى ‏شود و روزى که کسى در منزل نیست و او نیز دسترسى به کبریت دارد، آن را برداشته و در گوشه ‏اى پنهان مى ‏شود؛ گوشه‏ اى که شاید پشت رختخواب باشد و بعد کبریت را روشن مى‏کند و چون چگونگى مهار آتش را نمى‏داند، سرانجام پیشامدى ناگوار روى مى‏دهد و در نهایت، مشکل اختلاف پدر و مادر هم به آن فاجعه افزوده مى‏شود.

ازکتاب آزادی دربند3

باید مردم را از جهت قدرت و توان سنجید و به همان اندازه از آنان پیروى خواست و نه بیش‏تر. اگر مردم مشکلى دارند، باید آنان را با سنجش توانمندى‏ ها یارى نمود و چنان‏چه مشکلى ندارند، آنان را رها نمود و اشکال‏ هاى بى ‏پایه و اساس به آن‏ها نگرفت.

در برخى از مدارس علمى گفته مى‏شود واقف این مدرسه نماز شب را با وقف بر طلاب واجب نموده است. در چنین مدرسه‏ اى فساد بسیارى پدید مى ‏آید؛ زیرا پیامبر اکرم صلى‏ الله ‏علیه ‏و‏آله هم نماز شب را براى مردم واجب ننموده؛ پس این واقف از شریعت پیامبر اکرم صلى ‏الله ‏علیه ‏و‏آله فراتر رفته است! به یقین در این مدرسه انسان‏هاى متعادلى رشد نمى ‏کنند. اگر در کشورى تراشیدن ریش پى‏گرد قانونى داشته باشد و گروه‏هاى تحقیق و تفحص به خانه ‏ها رفته و از درون خانه‏ ها به پرسش و بررسى‏ هاى نابه ‏جا از مردم بپردازند، نتیجه‏ى آن چیزى جز دین گریزى و بیزارى مردم نمى ‏باشد. مردم هر استان و ایرانیان ـ به ‏طور عام ـ براى خود شیوه‏ ها و آیین ‏هایى دارند که باید رعایت شود و قبل از رعایت، باید این آیین‏ها شناسایى شود. باید بدانیم مردم ایران هم خدا را مى‏ خواهند و هم خرما را؛ هم دین مى‏خواهند و هم تفریح و هر دو گروه؛ یعنى هم دین مداران و هم عافیت طلبان در ایران وجود دارند و در کنار یک‏دیگر با دوستى و برادرى زندگى مى‏کنند اما هر یک آیین خویش را پاس مى‏ دارند.

سران کشورى باید بدانند مردم ایران از هر دو گروه یاد شده هستند و هر دو گروه یاد شده نیز در مصدر قدرت قرار گرفته‏اند. اگر هر گروه از دیگر ایرانیان جدا شوند، به همه‏ى گروه‏ها ضربه وارد مى‏شود. مسؤولى که جداگانه و بدون مشورت با دیگر گروه‏ها عمل مى‏کند؛ خواه از حزب راست باشد یا از جناح چپ، در حقیقت به کشور خود زیان مى‏رساند و اگر با ضربه زدن به گروه دیگرى گروه خود را حمایت کند هم به گروه خود زیان رسانده است و هم به گروه‏هاى دیگر. متأسفانه برخى از سردمدارانى که خود جزیى از این گروه‏ها شده‏ اند، این نکته‏ى مهم را نمى ‏دانند.

ازکتاب آزادی دربند2

هم‏چنین درست است که همین مردم دردکشیده همواره در طول جنگ تحمیلى پشتیبان دین و انقلاب بودند و براى اسلام کشته دادند و حمایت خود را از اسلام اعلام کردند و نشان دادند که دوست‏دار انقلاب هستند؛ اما توان مردم در پذیرش سختى‏ ها اندازه ‏اى دارد. درست است که انقلاب اسلامى آخرت انسان‏ها را تأمین مى‏کند؛ ولى مردم نیز هم دنیاى خود را مى‏خواهند و هم آخرت را، خواه با نگاه به بالا دست خود باشد و خواه بدون این نگاه. وقتى مردم رتبه‏ى زندگى سران کشورى را برتر و بالاتر از سایر مردم مى‏ بینند ناراحت مى ‏شوند. این مردم هم دین را مى‏ خواهند و هم تفریح را. آنان خواهان دین با تفریح هستند؛ ولى طاقت دین‏دارى با گرسنگى را ندارند و دینى که فقر و گرسنگى بیاورد را نمى ‏پذیرند.

مردم ایران آداب و رسومى دارند که در گذر چندین هزار سال در تاریخ آن‏ها شکل گرفته و جزو زندگى آنان شده است. عید نوروز، چهارشنبه سورى، عزادارى براى امام حسین علیه‏السلام و روز سیزده فروردین و بعضى مراسم سنتى محلى و جشن عروسى و ماه رمضان و... از جمله‏ى آداب و رسوم این مردم است که آن را به خاطر هیچ چیز کنار نمى‏ گذارند. اگر انقلاب هم به آن‏ها بگوید این سنن را کنار بگذارید، نمى ‏گذارند؛ خواه عزادارى امام حسین علیه‏السلام باشد و خواه چهارشنبه سورى. مراسم‏هاى دیگر هم به همین صورت است؛ پس نباید با این مردم و آداب و رسوم آنان برخورد نمود و درگیر شد؛ چون مردم و مراسم آنان بعد از گذشت هزاران سال دگرگونى مى ‏یابد؛ بنابراین دولت‏ها اگر بخواهند ماندگار شوند باید در پیکره‏ى مراسم مردم نفوذ نمایند.