تاسف واندوهی بجا2
از باب بیان شکر منعم شایسته است گفته شود هماینک در حوزهٔ علمی قم و در زمان ما، تنها آقازادهای که آقاست و از هر جهت شایستهٔ ستایش و مورد احترام همگان میباشد و چنین نیز هست، آقا مرتضی فرزند حاج شیخ حایری است که در سطحعالی علم و عمل زبانزد همه میباشند و نگارنده دیگری را در این حد از علم و عمل نمیشناسد؛ اگرچه میتوان افراد شایسته و فاضل فراوانی را در خانوادههای علمی یافت؛ ولیشمارهٔ آنان متأسفانه اندک است.علت عمدهٔ این امر روشن است و بیدردی، عافیتطلبی و همسویی با دنیا و مردم آن را باید مانع عمدهٔ عدم رشد علمی این گونه افراد دانست.فرزندی که پدرش نتیجهٔ یک دنیا درد و زحمت و رنج و کوشش بوده و با گامهای بلند خود توانسته است در علم و عمل پا بر قلهٔ کمال گذارد و پیروز گردد، دیگر نمیتواند با آرمان پدر همراه شود و راه او را ادامه دهد؛ زیرا با میل و اختیار و انتخاب خود به اینجا نرسیده است، گذشته از آن که زندگی پدر نیز حال و هوای سابق خود را ندارد و دنیا برای چنین عالمانی هموار میگردد و رنج و دردهای گذشته در آنان رو به ضعف میگراید و چندان محسوس آنان نیست. این پدر آخرتی که دنیا را نیز به تبع همراه دارد، نمیتواند فرزند خود را به کار و تلاشی همانند خود بگمارد و فرزند، تنها در دل دنیای پدر میآرمد و در این گهوارهٔ پر ناز و نعمت به خواب میرود؛ چرا که زندگی پدر را گهوارهای آرام میبیند و از رنج و زحمت و سختیهای گذشتهٔ پدر هیچ نمیبیند و اگر پدر آن را برای وی بازگو نماید، آن را در ذهن چنان بزرگ میپندارد که هیچ میل دیار و دیدارش را به دل راه نمیدهد.