شرح نوآور و انتقادى «سیر سرخ»3

عرفانى که گزاره ‏هاى خردستیز ندارد و هیچ گاه بر گفته‏ هاى افرادى که خود را عارف مى‏ دانند تکیه نمى ‏کند و این که «مى ‏گویند» و «مى‏ گفتند» را اهمیت نمى‏ دهد، بلکه شاخصه‏ى نخست معرفت بدون پیرایه را خِرَد قرار مى ‏دهد و آن را به «برهان کامل» مستدل مى‏ سازد. عرفانى که مطابقت کامل با شریعت بى‏ پیرایه دارد. شریعتى که در نظام استنباط و اجتهاد روشمند به دست آمده است. این گونه است که «رؤیت» در این عرفان جواز نقل مى‏یابد. رؤیتى که ظاهر شرع یا خرد با آن مخالف نیست. عرفان حاصل در این شرح منتقدانه بر دو پایه‏ى خردگرایى و برهان کامل و نیز شریعت بى ‏پیرایه استوار است و هر رؤیت و شهودى را که مخالف این دو بیابد، داراى ارزش صدق و اعتبار نمى ‏داند و آن را حجت قرار نمى ‏دهد، بلکه پیرایه ‏اى مردود مى ‏شناسد.

از ویژگى عرفان محبوبى آن است که عارفان آن با هم هماهنگ هستند و سند آن قرآن کریم و روایات حضرات چهارده معصوم علیهم‏السلام است که معرفتى یکسان و مستوى به دست مى ‏دهد و متن قدسى چنین عرفانى صافى است و گزاره ‏هاى متناقض و متقابل ندارد و اختلافى نسبت به معرفت به خداوند متعال در آموزه ‏هاى آن نیست و رؤیت همه‏ى آن

بزرگواران با هم هماهنگ است؛ چرا که آن بزرگواران از دیده ‏هاى خود مى‏گویند ولى در فلسفه و عرفان رایج چنین نیست و بیش‏تر مفهوم‏ هایى ذهنى از یک‏دیگر کسب کرده ‏اند نه مصادیق را. از این روست که مى ‏گوییم عرفان عملى متفرع بر عرفان نظرى است؛ یعنى هر قدر فرد در ربانیت و الوهیت خداوند بیندیشد و بُرد بلند کارى داشته باشد، عرفان عملى وى به آن اندازه ارزش مى‏ یابد.