تسبیح حمد2

هیچ پدیده ‏اى نیست که بدون سیستم و نظم خاص و هماهنگ سیر داشته باشد؛ خواه در خوبى‏ ها باشد یا در بدى‏ ها و در درستى‏ ها باشد یا کاستى‏ ها. تسبیح سرود خوش کمال آزادى هر پدیده ‏اى است؛ چرا که

---

1. انبیاء / 79.

حکایت سیر طبیعى آن است. تسبیح یک حرکت سیستماتیک ونظام ‏مند است. کسى که در دل خود ناخالصى، انحراف و آلودگى در کردار یا رفتار دارد و خداوند را تسبیح مى‏ گوید، ذکر زبانى وى گناهى است که براى او نوشته مى ‏شود؛ زیرا با انحرافى که دارد تسبیح را به سخریه گرفته است. این داوود است که سیر طبیعى دارد و سیر وى چنان با طبیعت هماهنگ است که کوه و گنجشک را با خود به سیر موزون مى ‏کشاند: «وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ یُسَبِّحْنَ وَالطَّیْرَ وَکُنَّا فَاعِلِینَ»⁽¹⁾. رفتار و کردار آدمى اگر تسبیح داشته باشد حتى کوه‏ها را با خود به جنبش وا مى ‏دارد؛ چرا که هر دو هم‏دیگر را درک و فهم مى‏کنند:.«وَاذْکُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الاْءَیْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ. إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ یُسَبِّحْنَ بِالْعَشِیِّ وَالاْءِشْرَاقِ. وَالطَّیْرَ مَحْشُورَةً کُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ. وَشَدَدْنَا مُلْکَهُ وَآَتَیْنَاهُ الْحِکْمَةَ وَفَصْلَ الْخِطَابِ»⁽²⁾.

تسبیح هر پدیده ‏اى تصویر سیر حرکتى آن به صورت سالم و درست است. سیر طبیعى هر پدیده ‏اى سیر نورى و حقیقى آن است. پدیده ‏اى که با تسبیح سیر طبیعى خود را اعلام مى ‏دارد در حقیقت خالق خود را تنزیه مى ‏کند؛ به این اعتبار که او و دیگر پدیده ‏ها تمامى سالم‏ اند و کرده ‏اى درست دارند پس خداى آنان نیز بدون نقص، تمام کمال، محمود و حمد است: «الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ».

تسبیح با سیر طبیعى و سالم حاصل مى‏ شود. براى نمونه، کسى باید به حوزه بیاید که علوم اسلامى با طبیعت وى سازگار باشد و کسى که این

---

1. پیشین.

2. ص / 17 ـ 20.

علوم با طبیعت او سازگار است باید نخست رشته ‏اى را بیابد که با او تناسب داشته باشد و نیز استادى را جست‏وجو کند که با سلیقه و علایق او مناسبت داشته باشد وگرنه سیرى آسیب‏ زا خواهد داشت و عمر و امکانات خود را ضایع مى ‏کند.