دستگاه موسیقایی مناجات عارفان و صحیفهی سجادیه2
صحیفهی سجادیه محفل عشق و زمزمهی عاشقی است و هر عارف و عاشقی را مات و مبهوت خویش ساخته است و امام سجاد علیهالسلام همچون امام باقر و امام صادق علیهماالسلام بر کرسی درس و یا چون حضرت امیرمؤمنان علیهالسلام در میدان مبارزه یا بیان رنجنامهی ولایی حضرت حق نبوده است.
روایت زیر از صوت زیبای امام سجاد علیهالسلام چنین میگوید:
«امام رضا علیهالسلام میفرماید: امام زین العابدین علیهالسلام چون قرآن کریم را قرائت مینمودند، گاه بود که برخی که از آنجا عبور میکردند از صوت حضرت مدهوش میشدند و اگر حضرت میخواست زیبایی صدای خود را آشکار سازد، هیچ کس تاب تحمل آن را نداشت.
راوی میپرسد: مگر رسول خدا صلیاللهعلیهوآله به هنگام نماز و قرائت قرآن کریم صدای خویش را بلند نمینمود؟ امام رضا علیهالسلام در پاسخ فرمودند: همانا پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله بر مردمی که پشت سر او بودند، به مقداری بار مینمودند که قدرت تحمل و طاقت آن را داشتند.»
«شیئا» که در این روایت است به این معناست که اگر حضرت ترنمی را اضافه مینمودند، کسی را تاب تحمل آن نبود و نفخهی صور را تداعی میکند؛ چنانکه قرآن کریم میفرماید:
«و در صور دمیده میشود و هرچه در آسمانها و در زمین است، مدهوش میشوند؛ مگر کسی را که خدا خواهد.»
آنچه ما از صور شنیدهایم، جز وحشت و ترس نیست؛ در حالی که چنین نیست و صدای اسرافیل از زیباترین صوتهاست. ما از این صوت، در ذیل روایت مفضل، یاد خواهیم کرد. صوت و خواندن اولیای الهی چگونه بوده است که مردم با شنیدن آن به غشوه میافتادند و با افزودن ترنمی، جان میباختند؟ انسانهای اهل شکم، خوب میفهمند که غذای لذیذ چیست؛ ولی این که زیبایی صدا چیست که کسی را یارای تحمل آن نیست و چه بسا مردمانی را بمیراند، چندان قابل فهم نیست. جای آن دارد که بررسی شود امام حسن، امام سجاد، امام باقر و حضرت داود علیهمالسلام به چه سبک و با چه دستگاهی میخواندهاند که همه را حیران خویش مینمودهاند. صوت سجادی چگونه بوده که مشکداران را مدهوش مینموده است.
راوی در این روایت از امام رضا علیهالسلام میپرسد: مگر رسول خدا صلیاللهعلیهوآله به هنگام نماز و قرائت قرآن کریم صدای خویش را بلند نمینمود؟ حضرت در پاسخ میفرماید: پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله با توجه به قدرت تحمل و طاقت مردمی که پشت سر او بودند، صوت خویش را نمایان میساخت.
اگر پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآله اندکی از نمکین صوت خویش را ظاهر میساخت کسی را یارای تحمل آن نبود. این امر میرساند با حنجره میتوان کسی را بالا برد، باز نمود یا بست؛ ولی مسلمانان زمینهای برای استفاده از این نعمت خدادادی در مسیر حلال آن نداشتهاند و حال که حکومت اسلامی بر جامعه حاکمیت دارد و حوزههای علمی زمان وسعت و گشایش خود را پیش رو دارند شاید بتوان مردم را بر استفادهی صحیح از این مزمار اعظم در مسیر ترویج ولایت و محبت خاندان رسول اللّه صلیاللهعلیهوآله تشویق نمود.