ورودگاه انس با قرآن 2
عظمت «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم» را به طور کلى در جلد دوم تفسیر حاضر بیان کردیم و در اینجا تنها از ویژگى هاى
«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم» سورهى حمد مى گوییم.
این کریمه توان آن را دارد که حتى به مردگان حیات بخشد و آنان را زنده کند.
هیچ اسمى نیست که بلنداى «بِسْم» آن را نگرفته باشد و هر عنوانى در ذیل آن است و چون عنوان است همواره بر معنون خود مقدم مىشود و محکى آن بعد از آن ذکر مى شود و در یک کلمه، «بِسْم» عنوان حق است و «اللَّه» حقیقت هستى است و «الرَّحْمن» تمام فعلیت خداوند تبارک و تعالى است؛ خواه پدیده هاى جحیمى و شقى باشند، مانند ابولهب و دوزخ با زیاده طلبى هایش، یا سعیدى، و چیزى از سعهى آن بیرون نیست. «الرَّحِیم»حصول کامل و وصول ذاتى و قرب ربوبى و فناى حق است و از «بـِ » که حرف بدایت و شروع و بسط است تا « ـم»کریمهى: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم»تمام هستى و پدیده هاى آن در تمامى عوالم را فرا گرفته و « ـم»آن میم تمامیت است؛ براى همین است که دوباره مى گوییم: «در خانه اگر کس است، یک حرف بس است».
ورودگاه انس با قرآن کریم و پیرو آن، تمامى پدیده هاى هستى و حتى حق تعالى که تمام هستى است، انس با آیهى شریفهى «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم»سورهى حمد است. باید این معنا را اعتبار نمود که «انس»
اصطلاح خاص است. انس براى کسى حاصل مى شود که تمامى فصل هاى عاشقى را گذرانده باشد و دل او به نیشتر نازهاى معشوق زخمه زخمه و شکن در شکن شده و چنان ریز ریز گردیده باشد که دل بىدل شده باشد. چنین دلى است که «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم» براى او نه تنها غزل عاشقى که تمام «چهره ى عشق» است. چهره اى که برخى از نمودهاى آن را در تفسیر این کریمه آوردیم.
این خاصیت «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم» سورهى حمد است که همه چیز را در خود دارد و بسمله ى دیگر سوره ها چنین نیست. اگر نبود که خداوند بندگان خود را به امور فروتر تکلیف نمى کرد، با وجود این بسمله به هیچ عبادتى نیاز نیست و با آن، برترین عبادتها و حمدها براى خداوند آورده مى شود.
